Ya?am Becerileri Gen�lik Rehberi, Ey�p Sultan Sosyal Bilimler Derne?i�nin Gen�lik ve Spor Bakanl??? ile 2020 - 1 Gen�lik Projeleri Destek Program? kapsam?nda y�r�tt�?� �?rencilerin psikososyal geli?imini destekleme �al??mas?d?r.

Ey�p Sultan Sosyal Bilimler Derne?i, ?stanbul�daki ortaokul ve liselerde, okul rehberlik �?retmenlerine destek olmak amac?yla Ya?am Becerileri Gen�lik Rehberi projesini haz?rlam??t?r.

Ya?am becerileri, bireylerin geli?im s�recinde varl?klar?n? etkin bir ?ekilde devam ettirebilmeleri i�in hayat kar??s?nda sahip olmalar? gereken yeterliliklerdir. Ya?am Becerileri Gen�lik Rehberi projesinde; ortaokul ve lise �?rencisi gen�lerin; 1.?leti?im becerileri; 2.Gelece?i planlayabilme; 3.Hak ve sorumluluklar? bilme; 4.�at??ma ��zme; 5.Stresle ba? edebilme; 6.Bili?im ara�lar?n? nesnel de?erlendirebilme yeterliliklerini kazand?rma ama�lanm??t?r.

Bir dizi yaz?yla Ya?am Becerileri Gen�lik Rehberi projesi kapsam?nda yap?lan belgeselleri anlataca??m.

�?renciler aras?nda okullarda s?k kar??la??lan durumlardan biri de �?renciler aras?nda ya?anan �at??ma durumlar?d?r.

Ya?am Becerileri Belgeseli'nin �at??ma ��zme Becerisi�b�l�m�ne konu?an Do�.Dr. Muhammet �ztabak, ��at??may? i? hayat?nda da ya?ayacak, okul hayat?nda zaten ya??yor, evlilik hayat?nda da ya?ayacak. Arkada?lar?yla, anne babas?yla �at??ma ya?ayacak. Gen�lere problem ��zmeyi �?retmeliyiz; hayatlar? boyunca problemle rahat kar??la?mal?lar. Bir gen� problem kar??s?nda t?kanmayacak, kilitlenmeyecek, �Ben bunlar? a?ar?m!� diyecek.� dedi.

Ayn? ortam? zorunlu olarak payla?an �?rencilerin farkl? nitelikteki k�lt�rel �zge�mi?leri, biyolojik, zihinsel ve duyu?sal geli?mi?lik d�zeyleri, alg?lama, kavrama ve anlama becerileri, de?er, gereksinim, inan�, tutum, se�im ve ki?ilik �zellikleri do?al olarak insan ili?kilerinde ki?iler aras? �at??maya ve anla?mazl?klara yol a�abilmektedir.

�at??ma ��zme becerisinin en �nemli kazan?m?, duygular? fark edebilme; hissetti?i duygular?n neler oldu?unu bilme ve duygular?n? kontrol edebilme, k?saca kendiyle ileti?im becerisini geli?tirmesidir.

Duygu kontrol� demek duygular?n? yap?c? bir ?ekilde ifade edilmesi, hissetti?i duygunun davran???n? etkilemesini engellemek demektir. Daha da �nemlisi muhatab?n duygusunu anlama; kar??s?ndaki bireyin ne hissetti?ini bilme ve ifade edebilme d�zeyine �?kar?labilir bu beceri. �zellikle �nyarg?lar?n?n fark?na varabilme; bir durum ya da ki?i hakk?nda bilgi toplad?ktan sonra karar?n? verme boyutu �nemlidir. �at??ma durumlar?n? fark edebilme; farkl? durumlar aras?ndan hangisinin �at??ma oldu?unu bilme; k?saca ne istedi?ini tan?mlayabilme; kendi isteklerini bilme ve isteklerini kar??s?ndakine ifade edebilme durumlar? tart???lan konulardand?r.

Ergenlerin farkl? nedenlerle �fke duygusu yasamas?, �fke duygusunun ifadesinde sald?rganl??? se�mesi, bunun sonucunda da ya?anan �at??malar?n say?s?nda bir art?? ve ��z�mlenemez bir noktaya do?ru gidi?in olmas? ergenlik d�nemindeki temel sorunlar aras?nda g�sterilebilir.

�at??ma, birbiriyle uyu?mayan iki veya daha fazla g�d�n�n ayn? anda bireyi etkiledi?i anlarda ortaya �?kan bir durumdur. Belli bir konuda karar vermede zorluk �ekmeye, gerginle?meye ba?layan ki?i b�y�k bir olas?l?kla bir �at??ma i�erisindedir.�

Bireylerin hayat?nda �at??ma ya?anmas? do?al bir durumdur. �at??may? olumsuz hale getiren nas?l ��z�ld�?�d�r. Buna g�re �at??malar y?k?c? olarak ��z�ld�?�nde k?zg?nl?k, �fke, d�?manl?k ve ?iddet duygular? yarat?r. Yap?c? olarak ��z�ld�?�nde ise, sorun ��zme, ele?tirel d�?�nme ve ileti?im becerilerini geli?tirerek ki?isel geli?imi sa?lar. �

Ergenlerle yap?lan ara?t?rmalara bak?ld???nda genelde ergenlerin olumsuz �at??ma ��zme yollar?na ba?vurduklar?n? g�stermektedir. �at??ma ��zme becerisinin �e?itli psiko-sosyal e?itim programlar? arac?l???yla kazand?r?labilece?ine ili?kin �e?itli ara?t?rma bulgular? mevcuttur. Bu nedenle �at??ma ��zme becerisinin rehberlik program?na dahil olmas? ve �e?itli etkinlikler arac?l???yla �?rencilerin yaparak � ya?ayarak �?renmelerine f?rsat tan?nmas? �?rencilerin �at??ma ��zme beceri d�zeylerini artt?racakt?r.

B�ylelikle �?renciler ya?ad?klar? �at??malar? daha olumlu stratejiler kullanarak ��zmeyi �?renecek ve okul iklimi olumlu y�nde de?i?ebilecektir.� �at??ma ��zme stratejisini fark edebilme; hangi �at??ma ��zme stratejisini (kaplumba?a, tilki, ay?, k�pek bal???) kulland???n? bilme; yarat?c?l?k, farkl? g�r�? �ne s�rebilme ve verilen bir olaya birden fazla yakla??mla yakla?ma; g�r�?ler �zerinde uzla?abilme; farkl? g�r�?ler �zerinden ortak bir yol bulma bu becerinin g�r�n�mlerindendir.

Kaynak:

Do�. Dr. Muhammet �ztabak - �at??ma ��zme Becerisi:

https://www.youtube.com/watch?v=C1-Jv9R6yX4&t=544s

�

Ya?am Becerileri Belgeseli, �at??ma ��zme (5-8, Ortaokul D�zeyi):

https://www.youtube.com/watch?v=49E-BGFoQOk&t=329s

�

Ya?am Becerileri Belgeseli, �at??ma ��zmek (7 12, Lise D�zeyi): https://www.youtube.com/watch?v=aK0RwJY-4Ps&t=42s