6 Şubat Pazartesi günü meydana gelen ve 10 ilimizi etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremlerde enkaz altında kalan vatandaşlarımızın kurtarılmasına yönelik çalışmalar devam ederken, sağ kurtarılanlar kadar, çalışmaya katkıda bulunan afetzedeler de psiko sosyal desteğe ihtiyaç duymaktadır.

Yaşanan felaket, “yüzyılın felaketi” olarak tanımlanıyor. Felaketin boyutlarını henüz tam olarak öğrenebilmiş değiliz; bunu yalnızca vefat ve yaralı sayılarında görüyoruz. Sayılar artıyor ve maalesef artmaya da devam edecek.

Bir afetten sonra sıklıkla hoş olmayan ağır fizik ve psikolojik tepkiler yaşanır. Psikolojik tepkiler, şaşkınlık, korku, çaresizlik, suçluluk, kaygı, şok, taşkınlık, dini inançlarında değişiklik, kendine ve başkalarına güvenmeme şeklinde duygular olarak ortaya çıkabilir. Bu yüzden kişileri ve toplumu desteklemede farklı müdahale yöntemleri yardımcı olabilir.

Afetler bir toplumun bilinç düzeyini, sağlıklı olup olmadığını ortaya koyar. Afetlerin ardından bütün gözler devlete çevrilir. Hükümetlerin ilgili bakanları, resmi ve sivil yardım örgütleri harekete geçerler. Genel olarak bütün bir toplum ve afetzedelere stres veren zorluklarını azaltmada devletin kurtarma organizasyonu önemli rol oynar: Gıda, giysi, barınak ve benzer temel ihtiyaç  kaynaklarının adil şekilde dağıtılması, sağlık bakım hizmetlerine hızla ulaşılması güveni pekiştirir ve sonuca olumlu yansır.

Devlet millet kaynaşması için, toplumun ortak iyiliği için yardım ve müdahalelerin nitelikli, hızlı ve yerinde olması kadar ahlaki ilkelere uygun olması da önemlidir.

Sözkonusu afet sonrası maddi yardımın yanı sıra manevi yardım da yapılmaktadır. Afet sonrası çıkan ilk duygusal tepkilerin ağırlığını azaltmak için başvurulan manevi yardım içinde ‘Psikolojik İlk Yardım’ önemli bir yer tutar.

Psikolojik İlk Yardım’ın amacı, güvenlik, sükûnet, diğerleriyle bağ, umut ve kendine yeterli olma gibi özelliklerin olduğu bir ortam oluşturmaktır.

YAPILMASI GEREKENLER

Psikolojik İlk Yardım’ı yapılması gerekenler ve yapılmaması gerekenler şekilde ayıracak olursak; yapılması gerekenleri şöyle özetleyebiliriz.

1.Güvenlik duyusu güçlendirilir: İnsanların barınma, gıda ve giyim gibi fizik ihtiyaçları karşılanır. Acil tıbbi ihtiyaçları sağlanır. Yineleyen, basit, doğru bilgi akışı temin edilir.

2.Sükûnet sağlanır, sakinleştirilir: Kendi öykü ve duygularını aktarmak istediklerinde dinleyecek kişiler hazır olmalıdır. Afetzedenin kendini iyi hissetmesinin tek bir biçimi yoktur. Kişiler kendini kötü hissettiğinde bile şefkatle, merhametle, samimiyetle yaklaşımda bulunularak afetzede sakinleştirilir. Afet veya travmanın etkilerinin giderilmesi ile ilgili çalışmalar hakkında doğru bilgi verilir.

3.Diğerleriyle bağ kurması sağlanır: Afetzedelere yakın arkadaşları ve sevdikleri ile ilişki kurmalarında yardımcı olunur. Aileyi, çocukları, ana-babaları, diğer yakınlarını mümkün olduğunda bir araya getirilmelidir.  

4.Kendine yeterli olmak: Kendi ihtiyaçlarını karşılamakta kendine yeterli hissetmesi sağlanır; hayata karşı cesaretlendirilir.

5.Umudun korunması: Afet sonrasında mağdurları doğru yönlendirme güven duyma ve umutlarını korumalarında çok etkilidir. Afetzedeleri devlet veya sivil toplum kuruluşlarının yürüttüğü organizasyonlara doğru yönlendirmek gerekir. Onların neleri, nasıl sağlayabileceği ve ne şekilde ulaşabileceği konusunda doğru bilgi verilmelidir. Afetzedeler farklı korku ve endişe ifade edebilirler veya farklı ihtiyaçlar bildirirlerse, gerekli servislerin olduğunu belirtilmelidir..

YAPILMAMASI GEREKENLER

Yapılmaması gerekenler de şu şekilde özetlenebilir:

1.Sükuneti azaltacak her türlü davranıştan kaçınılmalıdır: Kişileri öykülerini anlatmaya, hele kişisel detaylara girmeye zorlanmamalı; emr-i vaki yapılmamalı, suçlanmamalı, eleştirilmemeli ve tartışmaya girilmemeli..

2.Afetzedenin özyeterliliği azaltılmamalı: “Her şey iyi olacak” veya “En azından sen hayattasın!” gibi basit güvenceler verilmemeli. Kişilere şunu hissedeceksin, şunu yap gibi ne yapacağını dikte edilmemeli. Afetzedelere nasihat edilmemeli; onların kişisel davranışları veya inançlarıyla ilgili olarak suçlamada, yargılamada bulunulmamalı; neden bu olayları yaşadıklarını söyleyip tartışılmamalı.

3.Umudu azaltacak davranıştan kaçınılmalı: Afetzedelere tutulamayacak sözler verilmemeli. Afetzedelerin yardım organizasyonuna ihtiyaç duyduğu devrede, var olan servis ve kurtarma aktivitelerini uluorta eleştirmemeli.

Bu yazı vesilesiyle Asrın Afeti tanımlaması yapılan Kahramanmaraş merkezli depremin mağdurlarına, yakınlarına ve bütün bir milletimize başsağlığı diliyorum. Allah ölenleri rahmetiyle kuşatsın, şehit muamelesine tabi tutsun; nur içinde yatsınlar. Geride kalanlara da sabr-ı cemil lütfetsin: güç kudret verip gerekli kurtarma çalışmalarını başarıyla yürütmeyi nasip etsin. Geçmiş olsun.