Her alanda olduğu gibi eğer söz konusu vatansa ekonomide “yerli ve milli yaklaşım” birinci görevimiz olmalı. Mamafih, iktisadi faaliyetlerde yerli, milli ürün ve hizmet vizyonuyla üretimden ihracata, inovasyondan sürdürülebilirliğe kadar her aşamada açık ara sa’yu gayret önemi hâiz bir faaliyet olarak öne çıkmalı.

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) söz konusu hedefle yola koyulmuş bir kuruluş. MÜSİAD bu gayeyle 2022 Ekonomi Raporu hazırlamış, somut adımları, stratejileri ve gelecek vizyonu ile alâkalı birçok unsuru gözler önüne sermiş.

Küresel ekonomik sistemin kendini yeni kutuplar etrafında odaklayarak yeniden yapılanmasının kaçınılmaz olduğu belirtilen raporda, “tıkanan finansal sistem, kırılgan tedarik zinciri ve ertelenen politik sorunların krize evrimle riski”nin ana sorunlar olduğu belirtiliyor.

Türkiye’nin, söz konusu ortamda yeni açılımlar sunmasının kaçınılmaz olduğu vurgulanan ve adı “Küresel Ekonomiyi Yeniden Düşünmek” olarak verilen MÜSİAD raporunda, “Finansal tıkanıklığı aşmak için ortaya konacak çözüm setleri; tüm dünyada gelişen bir akım olan islâmi finans ayağını da kapsayacak şekilde, yatırıma yönelik finansman maliyetlerinin düşürülmesinde, küresel yoksulluğun önlenmesinde ve sürdürülebilir finansman yöntemlerinin geliştirilmesinde yeni bir bakış sunarak  açılımlar sağlanmalı” deniyor.

Söz konusu olguya meşruiyet sağlayacak tüm yasal ve kurumsal düzenlemelerin ayrıntılı şekilde yeniden gözden geçirilmesinin istendiği raporda, faize karşı mücadelenin tek yönlü bir politika olmaktan çıkarılarak alternatif finans yöntemleriyle desteklenmesi, TCMB’nin para aktarım mekanizmaları başta olmak üzere bankacılık ve finansın her alanında risk ve kazanç paylaşımına dayalı finansal ürün ve tekniklerin geliştirilmesi öneriliyor.

MÜSİAD raporunda; küresel enflasyonun üretim, istihdam ve ihracat üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerin azaltılmasına katkı sağlayabilecek şekilde seçici kredi politikasının sektör, firma ve proje bazlı olarak sürdürülmesinin ekonomik açıdan kritik önemde olduğu belirtilirken enflasyon ile mücadelenin küresel önceliklerden biri haline geldiği, seçici kredi politikaları ile arz desteklenirken, talep yönlü enflasyonist baskıları azaltmak için tasarrufları teşvik etmek ve mevcut tasarrufların verimli alanlara yönlendirilmesini sağlamak için reel getiri sağlayabilecek ve üretimi teşvik edecek yeni finansal enstrümanlar oluşturulmasının gereği vurgulanıyor.

Raporu teknik olarak biraz daha açalım…

MÜSİAD’ın 2022 Ekonomi Raporu; Küresel Ekonominin Paradigması Değişirken, Finansı Yeniden Düşünmek, Pandemi Sonrası Türkiye Ekonomisi: Fırsatlar ve Tehditler ve Sonuç ve Öneriler şeklinde dört ana bölümden oluşmuş.

Raporda çarpıcı taraf; değişen ve dönüşen küresel ekonomi çerçevesinde Türkiye’nin global ilk 10 ekonomi arasında yer almasını hızlandıracak 16 öneri. Duyan herkesin mutlaka söz konusu 16 öneriyi merak ettiğini zannediyorum. 16 önerinin özet olarak konu başlıklarını vereyim:

Sektör bazlı stratejik plan takvimi oluşturulmalı… Önceliklerin belirlendiği sistematik bir yol haritası kurgulanmalı… Ekonomi bilim kurulu oluşturulmalı… Finansta bir pazar değil, ev sahibi konumuna gelinmeli… Faizle mücadele programı… Faizsiz finans kanunu… Diğer kanun ve yönetmeliklerin gözden geçirilmesi… Zekât toplama ve dağıtma işlemlerinin finansal sisteme entegrasyonunun sağlanması… DeFİ (merkezi olmayan finans) uygulamaları ve Neobank’ın öne çıkardığı fırsatların finans ve katılım bankacılığı kapsamında değerlendirilmesi, İslâmi finansal çözümlerin çeşitlendirilmesi, KOBİ’lerin finansman İmkânlarının genişletilmesi… Selektif kredi politikası… Makro ihtiyati tedbirler… Ücretler seviyesi - gelir adaleti… Hukuki altyapı… Dezenflasyonist etki.

Raporda; 16 maddelik strateji planı hedefi; ekonomide tüm segmentlerin bir plan dahilinde geliştirilmesi gerektiği, takvim içinde tespit edilen hedeflere yönelik süreçlerin iyi takip edilerek hayata geçirilmesi şeklinde belirlenmiş. Raporda; kendine yeten, cari fazla veren bir ekonomi hedefiyle önceliklerin belirlenerek sistematik bir yol haritasının ilan edilmesiyle öngörülebilirliğin ve sürdürülebilirliğin artacağı, tespit edilen hedeflerin akamete uğramayacağı özellikle belirtiliyor.

Türkiye’nin temel sorunu olan finansal kırılganlıklarından kurtulmak için finansta bir pazar değil, ev sahibi olmak gerekliliği anlatılan MÜSİAD raporunda, İstanbul Finans Merkezi projesi ve katılım finans eko sisteminin geliştirilmesinin en önemli unsur olduğu vurgulanıyor ve islâmi fon çevrelerinin Türkiye’ye olan potansiyel ilgisinin fon akışına dönüşmesi, hatta doğrudan yatırımlar niteliğine bürünmesinin yeni ekonomiye adaptasyon için bir kaldıraç görevi üstleneceği ifade ediliyor.

Raporda ekonomi için, “Türkiye, islâmi finansa örneklik oluşturacak şekilde kapsamlı bir ‘faizle mücadele programı’ ile alternatif islâmi finans metotlarının geliştirilmesini öncellenmeli. Finans ekosistemin tamamını, yani bankacılık, sermaye piyasaları, sigorta, BES ve diğer finansal kuruluşları kapsayıcı nitelikli faizsiz finans kanunu hayata geçirilmeli. Faizsiz finans kanununun yanı sıra Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Vergi Kanunu gibi temel iktisadi, ticari ve mali alanları düzenleyen diğer düzenlemelerin de faizsiz ilkelerle uyumlu hale getirilmesi gerekiyor” önerileri getiriliyor.

Raporda, “Eximbank, Kalkınma Bankası gibi finans ekosisteminin parçası olan kamu kurumları, islâmi finansal çözümler üretip sektöre sunmalı. Mesela, MÜSİAD'ın başarıyla uyguladığı Karz-ı Hasen Sandığı modellenebilir. KOBİ'lerin finansmanı, istihdamın korunmasında stratejik öneme sahip olduğu için ithal ikameci KOBİ'ler ile ihracatçı KOBİ'ler için finansman imkânlarının farklılaştırılmasını ve genişletilmesini sağlayacak tedbirler alınmalı. Üretim, istihdam ve ihracat üzerindeki konjonktür kaynaklı muhtemel olumsuz etkilerin azaltılmasına katkı sağlayabilecek selektif kredi politikasının; sektör, firma ve proje bazlı olarak sürdürülmesi planlanmalı” cümleleri finansal yapıdaki değişime işaret ediyor.

Kredi genişlemesinin özellikle arzı ve ihracatı artıracak ya da ithalata bağımlılığı azaltabilecek ticari kredilere yönlendirilmesi için gereken makro ihtiyati tedbirlere başvurulması gereğinin altı çizilen MÜSİAD raporunda, “Ücretler seviyesi, emeğin milli gelirden aldığı payın düştüğü göz önüne alınarak yıpranmayı engelleyici tedbirlerle satın alma gücünü koruyacak şekilde olmalı. Ücret ilişkisi ileriye dönük olarak da enflasyon etrafında değil, üretilen gelirden aldığı pay bağlamında ele alınmalı. Böylece Türkiye, dünya sıralamasında hak ettiği konumu alırken, gelir adaletini de koordineli olarak sağlayabilecek” ifadeleri kullanılıyor.

Türkiye’nin yıllardır önemli stres testlerini geçen ve önemli ölçüde yapısal dönüşümü gerçekleştirmeyi başarmış bir ülke olduğunun altı çizilen raporda, “Daha fazlasının ancak bu paradigmanın değiştirilmesiyle mümkün olduğu açıktır. Türkiye, ilk 10 ekonomi vizyonuna sağlıklı biçimde ulaşmak için yeni ekonomi adaptasyonuna ve yeni iş alanları ve daha nitelikli iş gücü oluşturmaya ihtiyaç duymaktadır. Bölgesinde ve dünyada önemli bir aktör olmaya sorunsuz ulaşabilmesinin sırrı, iş ve üretim deseni ile emek faktörünün fosil ekonomiden yeni ekonomiye uyarlanmasından geçmektedir” denmesi farklı bir vizyonu ortaya koyuyor.

MÜSİAD’ın ekonomi raporunda; sermaye kesiminin emeğin üretim sürecine katılımıyla kârdan pay alacak şekilde hak ettiği geliri elde etmesine yönelik zeminin hazırlanması ve böylece ortaya çıkacak dezenflasyonist etkinin ekonominin güçlenmesi adına doğru politikalar üreteceği bildiriliyor.

Lütfen MÜSİAD raporunun üzerine bir şey söylemek isteyenler varsa buyursun, ya da bundan sonra ilânihaye sussun!