Bir ramazan ayını daha geride bırakıyoruz. 2020 Ramazanı, koronavirüs salgını nedeniyle ruh ve form olarak çok farklıydı.

Mabetleri kapattık. Yakınlarımızın cenaze namazlarına ve mezarlıklara bile gidemez olduk. Bu çok sarsıcı bir deneyimdir.

Roger Garaudy'ye göre insanın hayvani hayatı aşmasına tanıklık eden 'âlet'in doğuşundan daha da önemlisi imandır: ''İman, insanın ölülere karşı gösterdiği tutumla, hayatın biyolojik hayatla sınırlı olmadığını ortaya koyar. İnsan, sadece âlet imal eden hayvan değildir. O, mezarlar ve mâbetler inşa eden tek hayvandır.''

Mezarlar ve mabetlerin sosyal, ekonomik ve siyasal boyutunu açacak olursak mabetle temsil edilen tevhid görüşü, inanç birliği olarak cemaat ve ümmet, aydınlanma, arınma, kardeşlik, sevgi, dayanışma, infak, hizmet, adil yönetim, barış ve güvenliktir; mezar da ahiret inancı, köklülük, peygamber ve kutsal kitap merkezli hayat, hak batıl mücadelesi olan tarih felsefesi ve vahyi geleneği temsil etmektedir.

Dolayısıyla Allah'a gönül borcu duymak ve O'nu yüceltmenin hemen yanı başına erdem, iyilik, adalet ve güvenliği koymak gerekir.

Yönetim, Allah ve ahiret inancının tezahürü olmaktan çıkarsa mabetten de çıkar; Allah'a boyun eğmek olan adaletin yerini gücü yeten yetene bir yaşama biçimi alır.

Batıl inanç ve zulüm, dünyayı cehenneme çevirir.

Hayat, mabetler ve mezarlar ile güzelleşir; mabet, insanı mezara hazırlar çünkü. Mabet, mezarı cennet kapısı yapar.

Ramazan bayramı, Müslümanların bedenin ve mülkün sahibinin Allah olduğu hakikatini ilan etmesi; bireysel olarak varlıklarını sürdürmelerinin de sosyal ve siyasal olarak devletlerini sürdürmelerinin de Allah'ın ilmi, iradesi ve kudreti dahilinde olduğu hakikatine inançlarını ortaya koymalarıdır.

Ramazan bayramı, salihlerin ve İslam milletinin iman neşesidir.