Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi, Eyüp Sultan Sosyal Bilimler Derneği’nin Gençlik ve Spor Bakanlığı ile 2020 - 1 Gençlik Projeleri Destek Programı kapsamında yürüttüğü öğrencilerin psikososyal gelişimini destekleme çalışmasıdır.

Eyüp Sultan Sosyal Bilimler Derneği, İstanbul’daki ortaokul ve liselerde, okul rehberlik öğretmenlerine destek olmak amacıyla Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesini hazırlamıştır.

Yaşam becerileri, bireylerin gelişim sürecinde varlıklarını etkin bir şekilde devam ettirebilmeleri için hayat karşısında sahip olmaları gereken yeterliliklerdir. Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesinde; ortaokul ve lise öğrencisi gençlerin; 1.İletişim becerileri; 2.Geleceği planlayabilme; 3.Hak ve sorumlulukları bilme; 4.Çatışma çözme; 5.Stresle baş edebilme; 6.Bilişim araçlarını nesnel değerlendirebilme yeterliliklerini kazandırma amaçlanmıştır.

Bir dizi yazıyla Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesi kapsamında yapılan belgeselleri anlatacağım.

Günümüzdeki küreselleşmeye ve teknolojik gelişime bağlı olarak birçok alanda yaşanan hızlı değişimler nedeniyle bireylerin bu değişimlere açık ve esnek olmalarını gerekmektedir. Yaşam becerileri, bireylerin gelişim sürecinde varlıklarını etkin bir şekilde devam ettirebilmeleri için hayat karşısında sahip olmaları gereken yeterliliklerdir. Bu yüzden okul çağındaki gençlerin birçok beceriyi geliştirmeleri ve gelişmeleri takip ederek değişime açık olmaları geleceğe dönük planlama davranışını kolaylaştıracağı söylenebilir.

Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesi kapsamında belgeseli yapılan ilk beceri iletişimdir. İletişim Becerisini Prof.Dr. Asım Yapııcı ile konuşuldu. Belgeselin temel yaklaşımı ve ele alınan konular kısaca şöyle özetlenebilir.

İletişim, insan hayatını kolaylaştıran ve toplumsallaşma sürecinde oldukça etkili olan işlevlerle ilişkilidir. Bu işlevler, kişinin kendisiyle iletişimimde bilgi alma, düşünme, problem çözme, öğrenme şeklinde belirtilmiştir. Kişinin kendisiyle iletişimi kendini tanıma ve ifade etme bakımından önemlidir.

Bu işlevler, ikili ya da yüz yüze iletişimde de haber verme, ikna etme, öğretme ve motive etme şeklinde belirtilmiştir. Selam verme, rica etme, teşekkür etme, özür dileme gibi davranışlar ikili  iletişimin anahtarı kabul edilmektedir. İletişimi (konuşmayı) başlatma, sürdürme ve başarıyla sonuçlandırma.  Sorular da öneminden dolayı açık ve kapalı uçlu sorular olarak tasnif edilmektedir. Konuşma ve dinleme, kendini tanıma ve tanıtma, başkasını tanımak için dinleme, empati ikili iletişimde ele alınan temel sorunlardandır.. Ayrıca  “Ben” ve “Sen” dili arasındaki farkı kavrayabilmek iletişimde çok önemlidir; geri bildirim, övgü ve eleştiri kavramlarını , aralarındaki farkı bilmek de iletişimin niteliğini etkilemektedir. Rahatlıkla “Hayır” demek ve “Hayır”ı cevap olarak kabul etmek de gelişmişlik düzeyini gösteren bir iletişim boyutudur.

İletişimin sağlıklı bir şekilde sürmesi bireysel ve toplumsal düzeyde olumlu sonuçlar yaratırken, aksi bir durum olumsuz sonuçların oluşmasına neden olmaktadır. Bu noktada etkili iletişim becerilerinin oluşturulabilmesi için sözel ve sözel olmayan iletişim becerileri olarak sınıflandırılmıştır.

Sözel iletişim becerilerinde, sözcüklerin kullanımı, telaffuz edilişi, sesin tonu, hızı ve vurgulamalar, soru sorma stilleri yer almaktadır. Sözel olmayan iletişim ise, beden duruşu, yüz ifadeleri (mimikler), göz teması, el/kol hareketlerini (jestler) içermektedir. Aynı zamanda iletişim becerileri içerisinde empati kavramına da yer verilmiştir. Empati, bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi süreci olarak tanımlanmıştır. Atılganlık, saldırganlık ve çekingenlik kavramlarını ve aralarındaki farkı, İkna etmeyi bilmek de iletişimin niteliğini belirleyen olgulardır. Araştırma, Sorgulama, Analiz etme, Yargılama, Geçiştirme ve Emir verme gibi olgular iletişim engelleri olarak kavramlaştırılmaktadır.

İnsanın sosyal bir varlık olduğu ve bu nedenle yaşamının çoğunda iletişim içerisinde olduğu düşünüldüğünde iletişim becerilerini kazanmak ve bunları etkili bir şekilde kullanmak önemlidir. Bu nedenle bu öğrencilerin sağlıklı ve engelsiz iletişim kurabilmeleri için Yaşam Becerileri Gençlik Rehberi projesinde bu beceriye liste başında yer verilmiştir.