Kimlik Oluşturamamış ya da Bu Yola Girememiş Gençler:

Kimlik oluşturma orta ergenlik (15-16 yaşları) döneminde başlar, 20’li yaşların ortasında tamamlanır. Ergenler, kimlik oluşturma yönünden üç kısma ayrılırlar. Bunlar: Kimlik oluşturma çabasında başarılı olmuş; Kimlik oluşturmada başarılı olamamış; Uyarılmadığı ve hazır hale getirilmediği için kimlik oluşturmaya yönelememiş olanlardır.

Kimlik oluşturamamış olanlarla; kimlik oluşturmaya yönelememiş olanlar, yaklaşık olarak aynı noktada buluşurlar. Bunlara kimliksiz gençler diyebiliriz. Bunlar evreni, hayatı ve insanı; kendilerini, diğer insanları; kendi aile, kültür ve medeniyetlerini tanıma, bundan yararlanarak daha iyi bir hayat yaşama şanslarını kaybetmişlerdir. Bu yazımızda kimlik oluşturamamanın/kimliksiz olmanın sebeplerini ve bu gençlerin düştüğü durumu belirtmeğe çalışacağız:

Kimlik Oluşturamamış Olmanın Sebepleri:

Bir gencin kimlik oluşturamamış veya kimlik oluşturma girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmış olmasının üç temel sebebi vardır. Bunlar:

1- Ergen, kimlik oluşturmuş ve kimlikli yaşayan bir insanla, kimlik oluşturamamış kimliksiz yaşayan bir insan olmanın ne anlama geldiğini, bu ikisi arasındaki farkın ne olduğunu bilememiş, anlayamamış; ailesi, yakın çevresi ve okul da onu bu hususta yönlendirmemişse;

2- Bu ergen çocuklukta güven duygusu, özerklik, girişkenlik ve okul çağında başarılı olma duygusu basamaklarını başarılı bir şekilde geçememişse; ayrıca çocukluk yaşlarından geçerken, inancının tarihinin ve kültürünün ilk bilgilerini alamamış ve ailenin yaşantısında da bunlar birer davranış kalıbı haline gelemediği için çocuk ta bunları içselleştirememişse;

3- Gencin, kimlik oluşturmak için ergenlik döneminde ihtiyacı olan inanç, bilgi, beceri, tarih, ahlak, şuur ve tecrübeye ailede, okulda ve toplumda gerektiği gibi ulaşamamışsa; özdeşim yapacağı model şahsiyetlerden de yoksun kalmışsa;

İşte bu sebeplerden dolayı ergenin bir kimlik oluşturması zorlaşır hatta imkansızlaşır.

Kimlik Oluşturamamış ya da Bu Yola Girememiş Gençlerin Durumları:

Bu gençlerin düşürülmüş oldukları durumları birkaç maddede özetleyebiliriz. Bunlar:

a- Bu gençlerin bağlanıp özümsemiş olduğu bir inanç sistemi, kültürü ve bunlardan çıkarılmış bir dünya görüşü, bir yaşam biçimi yoktur. Dolayısıyla bunlar, her zaman başkalarının düşüncelerine, inanç ya da inançsızlıklarına, ideoloji ve çıkarlarına açık halde olurlar.

b- Bir ergen kimlik kazanamamışsa ya renkten renge, kılıktan kılığa girebilen bir insan olur; ya geniş çapta emperyalizmin, dar çerçevede de suç örgütlerinin kullanacağı bir maşa haline gelir; ya hedefsiz ve davasız bir insan olur; ya kendisini, ailesini ve toplumunu buhrana sürükler; ya da çok ters ve beklenmedik bir kimliğe bürünür.

c- Kimlik oluşturamamış ergen ne istediğini, nereye yöneldiğini bilemez; kendisine has duygu, düşünce ve amaçları olmaz; karar veremez, kalıcı seçimler yapamaz. Kendisine belli bir yön çizemez, bir işe sarılıp karar kılamaz, bir yerde kök salamaz, bir baltaya sap olamaz.

d- Kişiliklerinin sınırları belli olmadığı için çok yakın insan ilişkileri onları ürkütür, benliğini yitiriyormuş duygusuna kapılırlar. Örneğin Kimliksiz gençler ortaklık kuramazlar, çünkü insanlara güvenleri olmaz; evlilik yapamazlar yapsalar da yürütemezler. Çünkü sorun çözme yetenekleri çok zayıf kalmıştır; sorunları çözemezler ya narsist olur eşlerini ezerler ya da silik ve ezik bir kişiliğe bürünür, ezilirler.

e- Durmadan iş ve yer değiştirirler, aile ve topluma sırt çevirir veya onlara meydan okurlar, başka ülkelere göçüp yerleşmek, uyruk değiştirmek, din değiştirmek isterler, ama hiçbir şeyde karar kılamazlar. Uygun olmayan, rastgele kişilerle arkadaş olur, aile ve toplumun onaylamadığı rollere girer, ters ya da olumsuz kimliğe bürünürler.

f- İrade bozukluğu, amaçsızlık ve gündelik yaşamak bunların belirgin özellikleridir.

g- Bunlar okyanusta kılavuzsuz kalmış gemi kaptanı gibidir. Ne yapacağını, hangi yöne gideceğini bilemezler.

h- Kimlik oluşturamamış ergen, kendisini ve insanları tanıyamayacağı için insanlarla ilişki kurmada başarısız olur ve bunun sonucu yalnızlık çeker.

j- Kimliksiz ergen, ergenlik döneminin gerektirdiği görevleri yerine getirmekte çok zorlanır. O hususlarda hep başarısız olur.

Belirtilen bu sorunların hepsi aynı anda bir gençte görülmeyebilir. Allah korusun, görülmesin de; o felaket olur. Bunlar zamana ve zemine göre gencin ya da yetişkinin hayatının çeşitli aşamalarında ortaya çıkabilirler. Ancak toplumda bu insanlardan çok vardır.

k- Bu ergen ve ailesi için profesyonel bir yardım alma ihtiyacı doğar ve bu, şart olur.

Gençlerin, ergenlik dönemlerinde kimlik oluşturmalarına dikkat, yardım ve özen gösterilmelidir. Onlar asla kimliksiz kalmamalıdırlar. Zira bir kişi, aile veya bir millet, ancak kimliksiz bırakılarak ya da kimliği tanınmaz hale getirilerek yozlaştırılır, bozulur ve yıkılır. Aksi halde hiçbir güç onu yıkamaz. Bu bağlamda ‘kilit taşı’ ile ‘kimlik’ aynı işlevi yerine getirirler.

Bir sonraki yazıda kimlik oluşturabilmiş gençleri görelim.

23. 08. 2022

Prof. Dr. Ömer ÖZYILMAZ